Đâu mới là sự tự do thực sự?

18 tuổi, mình nôn nao đến ngày mình có thể được bay ra ngoài kia, bay lượn khám phá khắp các nẻo của cuộc sống đầy màu sắc này. Và ngày đó cũng đến. Mình bước chân vào Sài Gòn với tâm thế không thể nào háo hức hơn, không thể nào vui hơn. Mình thực sự đã tận hưởng sự tự do đó tốt nhất có thể, điều mà bấy lâu nay mình luôn ao ước. Một sự tự do theo đúng nghĩa được vùng vẫy, được “sải cánh”, được hoang dại. Và những ao ước đó cũng dần trở thành sự thật. Mình được trải nghiệm rất nhiều thứ mình luôn muốn làm, luôn mong chờ có ngày để làm.

Mình muốn dấn thân sâu hơn vào con đường học ngoại ngữ, mình cũng có cơ hội làm được.

Mình muốn kiếm tiền để đi du lịch. Mình chạy chọt vài việc làm thêm vào mùa hè và mình cũng làm được.

Mình luôn muốn được học bơi. Và mình đã học được.

Mình muốn có thể nói tiếng anh và giao tiếp tốt với người nước ngoài, thế là trong một thời gian dài cứ cuối tuần là mình leo lên xe buýt qua khu quận 1 (thời đó công nghệ không phủ sóng nhiều như bây giờ đâu 😅). Rồi mình cũng dần làm được.

Trường đại học có bộ đồng phục và chúng lại có đúng màu sắc mình yêu thích.

Mình muốn casting vào một chương trình ca nhạc nào đó. Và mình cũng làm được.

Và mình muốn một ngày nào đó du lịch bụi ở một đất nước khác. Và mình cũng có cơ hội để thực hiện được.

…

Tự do của năm 18 thực sự rất hồn nhiên và ngây ngô.Ảnh: Wix

… Có lẽ Sài Gòn là một vùng đất mà chúng ta có thể tự tin phần nào là mọi giấc mơ của mình đều có khả năng trở thành sự thật nhỉ? Và có lẽ Sài Gòn với mình là nơi để ước mơ của mình có cơ hội trở thành sự thật. Mình tin là như vậy và cũng thấy rất nhiều bạn như vậy. Mình tự do bay lượn mà chẳng suy nghĩ gì nhiều cả.

Mình nhớ có chia sẻ ở một bài viết nào đấy rồi, rằng mình đã muốn làm một freelancer từ lúc mới ra trường rồi. Nhưng mà, có lẽ mọi thứ chưa đúng thời điểm.

Cho đến lúc mình bắt đầu bước chân vào “thế giới của người đi làm”. Như bước qua một chương khác của cuộc đời, mình bắt đầu đối diện với những vấn đề mới, những “bài toán” mới, những bỡ ngỡ mới…

Cái tự do mà mình vẫn luôn được tận hưởng đó bây giờ bị thách thức. Nơi mà mọi thứ sẽ không xoay theo quỹ đạo của mình nữa, cũng sẽ không vì mình mà o ép lại cho “vừa” với mình… vào thời điểm đó, với năng lực của mình lúc đó, có thể mình và cũng rất nhiều bạn giống mình dù muốn dù không phải chạy theo nó – chạy theo những tiêu chuẩn của đám đông. Đến lúc bắt đầu “sống” trong thế giới này, sự tự do của mình cũng dần bị thay thế bởi những khuôn mẫu, với những nguyên tắc, với những mục tiêu - target cụ thể, rõ ràng và mình cũng dần trở thành một người như vậy – một người có chút khuôn khổ và cứng nhắc. Mình giống như được tiếp xúc với một mặt khác của bản thân mà trước đó mình chưa có cơ hội được va chạm vậy. Nhưng mình nghĩ nó đúng hơn là mình hòa tan để tồn tại. Mình đã chẳng nhận ra điều đó mấy dù mình có bắt đầu nhận ra sự thay đổi trong thói quen, cách sống của mình qua thời gian. Nhưng mà, nói chung thời điểm đó mình không bận tâm lắm và cũng tận hưởng công việc của mình.

Rồi sau đó mình phải đối diện với nhiều vấn đề “dù muốn dù không” mình phải đối diện. Vì mình cần có “trách nhiệm với cuộc sống của mình” mà. Mình dần cảm thấy bức bối, ức chế, bị kìm kẹp, rập khuôn… nói chung là là một cảm giác o ép gì đấy rất khó chịu mà trước đó mình chưa bao giờ đối diện. Có thể nói là mình thuộc dạng “wild” chăng? Không thích nguyên tắc, không thích khuôn mẫu, sự lặp đi lặp lại ... vì với mình tất cả những điều đó chỉ mang cho mình một cảm giác duy nhất: “chán”. Nhưng mà đó là con người mình, mình đâu thể cố bóp méo nó quá được. Nếu cố thì cũng được, nhưng mà “không thở nổi”. Những người thích tự do như mình sẽ cảm thấy rất bức rức nếu như cái phần wild của mình không có cơ hội được sống. Nghe có vẻ giống excuse, nhưng mà nó là vậy đấy. Là vậy!

Tự do trong cái gọi là không tự do... Ảnh: Wix

Mà cũng không vì thế mà mình không làm những gì mình cần phải làm đâu. Mình làm dịu lại chính cảm giác của mình để tìm cho mình một giải pháp phù hợp: tìm cái thích trong cái mình không thích. Đây có thể nói là tìm sự tự do trong khuôn khổ. Mình tìm niềm vui và sáng tạo trong những “chủ đề” mình không được chọn để giải quyết. Đối với mình mà nói, quãng thời gian như vậy chính là tìm sự tự do trong cái không tự do. Một sự thích nghi không hơn không kém.

Sự tự do này – nói một cách khác là sự tự do trong vùng an toàn, với mình.

Và cũng phần nào đó, mình tận hưởng nó, vui với nó và cũng có quãng thời gian hết lòng, đẹp đẽ với nó và cũng không có gì để hối tiếc cả. Cái tự do trong cái không tự do này, cũng không quá tệ. Nhưng nó cũng không thể kéo dài mãi được, giọt nước đến lúc tràn ly thì cũng là lúc một vùng không an toàn khác mở ra với mình. Khoảng thời gian hỗn độn nhất ở những ngày tháng 25~ của mình đã khiến cho mình suy nghĩ rất nhiều đến cuộc sống và cách sống của mình. Chính trong lúc hỗn độn nhất, mình thấy những gì cần thấy, tìm lại được những gì cần tìm, nhận ra những gì cần nhận ra và tất cả chỉ còn chờ hai chữ: dũng cảm nữa mà thôi.

Rồi những ngày tháng ấy – những ngày tháng “tự do trong chiếc hộp nhỏ” cũng có cơ hội qua đi. Nhờ những gì mình thích nghi đấy, mình nhận ra rằng: thế giới sẽ không xoay quanh bạn, nhưng bạn cũng không nhất thiết phải “xoay quanh thế giới”. Bạn toàn hoàn có quyền hỏi câu hỏi “tại sao?” cho tất cả những gì mình phải làm. Nếu nó thực sự không cần thiết, sẽ chẳng có gì là không ổn nếu bạn không vồ lấy nó để ráp vào cuộc đời của mình hết. Bạn có quyền không ở chốn xa hoa, xô bồ nếu bạn không thích, bạn có quyền sống ở một vùng quê thanh bình nếu bạn muốn. Bạn có quyền đứng bên ngoài những định kiến để sống cuộc đời của mình. Mình rất vui khi thời đại này, mình thấy nhiều và rất nhiều bạn đã dũng cảm gỡ sự chống chế đó và “sống cuộc đời mình”. Những kỳ vọng và định kiến sẽ không chấm dứt, nhưng cũng không có nghĩa nó sẽ ảnh hưởng đến quyết định của bạn. Nói chung là, bạn có quyền làm chủ cuộc đời mình. Thích nghi với những gì cần thích nghi. Những gì không cần phải thích nghi thì miễn tiếp. Và làm những gì mình thấy đúng, thấy thích là được gòi.

Mình nghĩ “vùng an toàn” hay nói cách khác là những nỗi sợ vẫn sẽ là một cái gì đó khiến chúng ta e dè – đặc biệt cho những ai luôn phải sống trong chế độ “sinh tồn” quá nhiều. Chúng ta khó mà thoát khỏi cái bóng hay dù chỉ là một chút hù dọa của nó. Chúng ta vẫn có thể cảm thấy có chút h.oảng loạn đi nó đến. Mình của thời điểm vừa qua là như vậy đấy. Mình ám ảnh tới mức mình sợ thể hiện con người của mình, cảm xúc của mình, suy nghĩ của mình. Và vì muốn yên ổn, mình chọn thu mình. Tất nhiên mình biết và hiểu rõ những gì mình đang làm, nhưng ở hoàn cảnh hiện tại mình biết nó là sự lựa chọn tốt nhất. Mình sẽ không và sẽ không bao giờ từ bỏ sự tự do của mình. Dù mình phải chiến đấu đến mức nào, nó vẫn sẽ là thứ mình sẽ bỏ hết công sức ra để bảo vệ.

Sự liều lĩnh cũng có nguyên tắc riêng của nó. Ảnh: Wix

Giống như bắt đầu làm tự do và viết lách này vậy. Nó là những bước đầu tiên trong hành trình của mình. Sự tự do của mình lúc này đã thực sự lớn mạnh hơn, mình bắt đầu có thể chọn lại chủ đề mà mình thích và muốn làm. Vẫn là những gì mình luôn muốn làm như đó giờ con người mình vậy. Và ở một tâm thế tự do có nguyên tắc. Và sự tự do cũng không ngại để thích nghi và làm chủ sự thích nghi đó. Sự tự do này dù có thể chẳng có ai kiểm soát bắt ép gì hết, nhưng mình có những nguyên tắc riêng cho mình và mình tôn trọng nguyên tắc của mình. Sự tự do này sẽ có những ranh giới nhất định, có kim chỉ nam nhất định, có nguyên tắc nhất định mà đôi khi chính mình cũng không được quyền thay đổi.

Đó có thể gọi là: “sự ngông cuồng có nguyên tắc.”

Sự tự do này có thể sẽ còn thay đổi, có thể là những chuyện mà chính mình cũng không tưởng: một lần thử sức, một lần trải nghiệm, một lần bức phá… Mình muốn khám phá rất nhiều “vùng đất mới”, mình háo hức để thử một điều gì đó, mình mong chờ những ý tưởng trong đầu mình được hành động, tưởng tượng đến lúc thành quả sẽ như thế nào… Mình cũng không rõ, cũng không muốn mặc định điều gì cho tương lai, nhưng nếu có cơ hội mình cũng sẽ không ngại cân nhắc về nó. Lần bay lượn này cũng ngập tràn háo hức, ngập tràn mong đợi và cũng có chút bản lĩnh hơn.

Sự tự do, mình nghĩ ở mỗi giai đoạn của cuộc sống nó lại được định nghĩa khác nhau, ở một “hình thù” khác nhau. Rồi dần dần thay đổi, bóc vỏ mở mang ra những phiên bản khác nhau để phù hợp với cuộc sống của mình. Đôi khi chúng ta mất tự do không hẳn bởi một nguyên tắc nào, nhóm người nào ngoài kia mà còn là bởi chính suy nghĩ của mình nữa. Những suy nghĩ của nỗi sợ hãi hoặc thậm chí ám ảnh, những suy nghĩ của giới hạn mình nghĩ là “mình chỉ ở mức đó”, giới hạn của niềm tin còn đáng sợ hơn rất nhiều bởi những gông sắt xung quanh mình. Bạn có đang có gông sắt nào cho chính mình không? Mình thì có đó, có rất nhiều và đang học cách để tháo gỡ nó dần dần, từng cái một. Giống như sâu thoát kén vậy, nếu muốn bay lên, tự mình là người gỡ bỏ chính lớp vỏ cũ của mình thôi. Có thể rất đau nhưng cũng rất xứng đáng. Sự phát triển nó luôn là như vậy mà. Là một sự mâu thuẫn, giằng xé trong chính nội tâm, có thể vui vì đã bước lên một phiên bản mới, nhưng cũng có thể buồn vì sự luyến tiếc với phiên bản cũ… nó có thể không rõ ràng, mà rất nhập nhằng và xáo trộn. Nhưng không sao đâu nhé, nó là sự tất yếu của trưởng thành và phát triển mà thôi. Hihi. Nếu bạn có cảm thấy bất cứ điều nào trong những điều này thì không sao hết nhé. Cảm nhận thì đều là cảm nhận và nó được tôn trọng. Ít nhất là ở không gian của mình. ❤️

Mình cũng từng ở giai đoạn có những suy nghĩ bó hẹp, và mình cũng bắt đầu nhận ra và dần thay đổi. Mình đã bắt đầu làm rất nhiều thứ mà trước đó niềm tin của mình đã bó buộc lại. Mình trồng cây, mình làm bánh, nấu ăn, học nhảy… mình học và làm rất nhiều thứ mới mẻ trong cuộc sống với niềm tin: khi mình nỗ lực đúng cách và đủ thời gian, hoa nào rồi cũng sẽ nở. Mình không còn sợ sai quá nhiều nữa, mình còn có chút “háo hức” với cái sai của mình nữa. Mình kiểu: “để coi thử chỗ nào chưa đúng để sửa lại coi nè”. Rồi mình sửa lại, rồi mình tiếp tục làm, rồi mình sửa cho đến khi nào mình làm được thôi.

Tận hưởng thành phẩm của nỗ lực có khi không hạnh phúc bằng mình chiến thắng chính mình các bạn ạ. Cảm giác kiểu được nói với chính mình rằng: “Đó, mày thấy chưa. Mày làm được mà”. Rồi tự mỉm cười, tự nhảy nhót để ăn mừng chiến thắng của mình như thể vừa thắng giải gì lớn lắm vậy. kkk. Vâng, đây là giải thưởng vô giá của tớ. kakaka.

Đôi khi nơi níu giữ chân bạn lại chính là suy nghĩ của bạn chứ không còn là những sự áp đặt ngoài kia nữa. Ảnh: Wix

Đừng để suy nghĩ, nỗi sợ và niềm tin của bạn ngăn cản bạn làm điều gì đó. Cũng đừng vì tự mãn mà nghĩ mình có thể cân cả được ông trời rồi làm với thái độ “ không xem ai ra gì”. Khiêm tốn và tự ti không giống nhau, tự mãn và tự tin cũng vậy, không giống nhau mà đôi khi rất trái ngược nhau là đằng khác. Nhớ nha hihi 😉. Biết mình là ai, đang đứng ở đâu, đang làm những gì, những điều đấy có thể tạo ra tác động như thế nào… đều nên được cân nhắc trước khi tham gia một cuộc chơi nào đó nhé.

Đâu mới là sự tự do thật sự: sự tự do hoang dại bất chấp, tìm tự do trong cái không tự do, sự tự do nhưng có nguyên tắc và tự do với chính suy nghĩ của mình… đây là những gì mình trải qua. Bạn giống mình không? Hay bạn có những trải nghiệm riêng của mình và nó như thế nào?

Sự tự do với bạn là gì? Lần này bạn trả lời cho nó nhé. 😉

Bun,

*** Mỗi chúng ta là khác biệt. Chia sẻ của mình là ý kiến cá nhân.

** Do not reup

*Nguồn ảnh: Mình không sỡ hữu bất kỳ bức hình nào ở bài viết này. Tất cả nguồn đều từ Wix. ( I do not own any pictures here. Madly respect to the owners.)